"Een verrassende maand": januari 2025, de warmste maand ooit gemeten in de wereld ondanks het einde van El Niño

Januari 2025 was wereldwijd de warmste januari ooit gemeten , aldus het Europese Copernicus Observatorium . Daarmee is de hoop gedempt dat het La Niña-fenomeen een einde zal maken aan bijna twee jaar van recordtemperaturen, voornamelijk als gevolg van door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde.

"Januari 2025 is opnieuw een verrassende maand, waarin de recordtemperaturen van de afgelopen twee jaar worden voortgezet, ondanks de ontwikkeling van La Niña -omstandigheden in de tropische Stille Oceaan en hun tijdelijke verkoelende effect op de wereldwijde temperaturen", aldus Samantha Burgess, adjunct-directeur van de Climate Change Service (C3S) van Copernicus, in haar maandelijkse update die donderdag werd gepubliceerd.

Met een gemiddelde temperatuur van 13,23°C volgens Copernicus, "ligt januari 2025 1,75°C boven het pre-industriële niveau", voordat de mens het klimaat ingrijpend veranderde door het grootschalige gebruik van steenkool, olie en fossiel gas.

Wetenschappers hadden verwacht dat de recordjaren 2023 en 2024, de twee warmste ooit gemeten, zouden eindigen met het einde van het natuurlijke opwarmingsverschijnsel El Niño en de komst van het tegenovergestelde, La Niña .

"Dat is wat het zo verrassend maakt... we zien niet het verkoelende effect, of in ieder geval geen tijdelijke rem, op de wereldwijde temperatuur die we verwachtten," vertelde Julien Nicolas, een klimatoloog van Copernicus, aan AFP.

Volgens de klimatoloog ziet Copernicus zelfs tekenen van "een vertraging of een stop in de evolutie naar La Niña-omstandigheden", die in maart volledig verdwenen zouden kunnen zijn.

De wereldwijde temperatuurstijging heeft geleid tot droogtes, hittegolven en verwoestende overstromingen. Deze temperatuurstijging is sterk afhankelijk van de temperatuur van de zeeën. De temperaturen aan het oppervlak van de oceanen, die een belangrijke rol spelen bij de klimaatregulatie en meer dan 70% van de aarde bestrijken, liggen echter nog steeds op een niveau dat we tot april 2023 niet eerder hebben gezien.

Voor het oceaanoppervlak is januari 2025 de op één na warmste maand, na het absolute record van januari 2024. In het Noordpoolgebied, waar de winter zeer abnormaal warm is, bereikte het pakijs zijn laagste omvang voor een maand januari, vrijwel gelijk aan 2018, aldus Copernicus.

Met dit temperatuurrecord wordt januari 2025 "de achttiende van de laatste negentien maanden waarin de gemiddelde luchttemperatuur op het aardoppervlak het pre-industriële niveau met meer dan 1,5°C overschreed", aldus het Europese observatorium.

Dit is meer dan de symbolische drempel van +1,5°C , wat overeenkomt met de meest ambitieuze grens van het Klimaatakkoord van Parijs uit 2015. Dat akkoord streeft ernaar de opwarming van de aarde ruim onder de 2°C te houden en ernaar te streven deze te beperken tot 1,5°C.

Deze afspraak verwijst echter naar trends op de lange termijn: een dergelijke gemiddelde opwarming moet over een periode van ten minste 20 jaar worden waargenomen om te kunnen stellen dat de grens is overschreden.

Als we dit criterium hanteren, warmt het klimaat momenteel op met ongeveer 1,3°C. Het IPCC schat dat de grens van 1,5°C waarschijnlijk tussen 2030 en 2035 zal worden bereikt. En dit ongeacht de evolutie van de uitstoot van broeikasgassen door de mensheid, die nu bijna op het hoogtepunt is, maar nog niet daalt.

Hoewel de meeste klimaatwetenschappers ervan overtuigd zijn dat deze opeenvolgende metingen de voorspellingen niet ongeldig maken, hoewel ze wel aan de hoge kant van hun schattingen zitten, veronderstellen sommige wetenschappers in de marge dat het klimaat sneller opwarmt door door de mens veroorzaakte uitstoot van broeikasgassen.

"Zijn we in staat een sterkere klimaatrespons te onderscheiden? Op dit moment zijn er enkele elementen, maar ik zou zeggen nog geen enkele observatie, geen enkele demonstratie, van een sterkere respons dan verwacht", vat Valérie Masson-Delmotte, eminent klimatoloog, samen.

Er wordt onderzoek gedaan om tot een beslissing te komen, maar hoe dan ook, "in een klimaat waarin we doorgaan met het toevoegen van broeikasgassen, zouden we niet verbaasd moeten zijn dat we warmterecords breken", herinnert deze voormalige hoge IPCC-functionaris zich.